لیونل تری را بایست به حق یکی از پیشگامان تاریخ کوهنوردی جهان دانست. این کوهنورد فرانسوی برخی از اولین صعودها را انجام داد که از بین آنها می توان به اولین صعود ماکالو و اولین صعود سره فیتز روی اشاره کرد.
لیونل در 25 جولای 1921 در خانواده ای متوسط در گرنوبل فرانسه به دنیا آمد. او در ابتدا یک کوهنورد نبود بلکه در زمره اسکی بازها قرار می گرفت . اولین دستآوردهای لینول تری نیز در همین ورزش بودند. او به عنوان یک اسکی باز مهارت و استعداد خوبی داشت.
در همان دوران کودکی وضعیت سلامتی برادر لیونل در شرایط بدی بود و خانواده اش به منظور فراهم کردن یک آسایشگاه بهتر برای برادر به شامونی نقل مکان کردند. همین جا بود که لیونل در یک سری مسابقات اسکی شرکت نمود و همچنین به عنوان یک مربی اسکی کار می کرد تا درآمدی برای معیشت فراهم کند.
با آغاز جنگ جهانی دوم فعالیت های ورزشی لیونل و دستمزدش به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. او در همین دوران در جنگ های آلپی بر علیه آلمان فعالیت کرد و همین هم باعث شد بتواند در نزدیکی کوه ها بماند. در اینجا بود که توانست با نام های بزرگ کوهنوردی از جمله لویس لشنال و گاستون ربوفات دیدار کند. گروهی که بعدها برخی از پیشگامانه ترین صعودها را به انجام رسانید. لیونل در سال 1942 به گردان پیاده نظام کوهستانی پیوست.
لیونل از طریق تجربه که در پایان جنگ جهانی دوم با ارتش به دست آورده بود توانست صعودهای متعددی را با لوییس لشنال به انجام رساند و شهرت موفقیت های وی به تدریج توسعه پیدا کرد. آنها دومین صعود جبهه شمالی آیگر را انجام دادند که به شدت مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. از دیگر صعودهای شگفت انگیز این زوج در آن دوران می توان به مسیر واکر اسپور در گراند ژوراسس، جبهه شمال شرقی پیز بادیل و موارد دیگر اشاره نمود. تری در این صعودها رکوردهای قبلی سرعت این مسیرها را شکست.
بارها از پدرم شنیدم که می گفت: آدم باید دیوانه باشد که خطر شکستن گردنش را به جان بخرد تا از کوهها بالا برود، در حالی که حتی یک اسکناس صد فرانکی هم در قله کوه وجود ندارد.
لیونل تری
در سال 1950 و به لطفا حمایت مالی دولت فرانسه از اکسپدیشن های بین المللی، لیونل تری در تیم موریس هرزوگ راهی قله آناپورنا شد. این تیم توانست اولین صعود به یک هشت هزار متری در تاریخ را به انجام رساند. تری در این صعود به قله نرسید اما همراه شرپا آجیبا به نفرات قله شامل موریس هرزوگ و لوییس نشنال کمک کرد تا به پایین بازگردند. هرزوگ و نشنال دچار سرمازدگی شدید شدند و این سرمازدگی به قطع انگشتان آنها انجامید با این وجود، تیم در بازگشت به فرانسه مورد استقبال گسترده ای قرار گرفت.
اولین صعود ماکالو
در سال 1955 یک تیم فرانسوی به سرپرستی ژان فرانکو از جنوب و از طریق نپال به کوه ماکالو نزدیک شد و سپس به سمت تبت پیچید تا از سمت شمال به قله برسد. به لطف شرایط خوب تیم و همراهی آب و هوا، همه کوهنوردان تیم و یک شرپا توانستند به قله صعود کنند. ژان کوزی و لیونل تری در 15 مه 1955 به قله رسیدند و در روزهای بعد سایر نفرات قله را صعود کردند.
لیونل تری همچنین یکی از شرکت کنندگان اصلی در تلاش بزرگ برای نجات چهار کوهنورد گرفتار شده در جبهه شمالی آیگر در سال 1957 بود. این ماموریت موضوع کتاب جک اولسن به نام صعود به جهنم در سال 1962 را تشکیل می دهد که در آن مهارت و شجاعت تری ستوده شده است.
در اواخر دهه 1950 و اوایل دهه شصت میلادی لیونل تری توانست بعضی از اولین صعودها در آند را به انجام رساند. از جمله این صعودها می توان به بلندترین قله صعود نشده آند مرکزی به نام هونتسان به ارتفاع 6395 متر اشاره کرد.
اولین صعود ژانو
اولین تلاش روی ژانو به ارتفاع 7710 متر در سال 1959 به سرپرستی ژان فرانکو انجام گرفت. اولین صعود به این کوه در سال 1962 به سرپرستی لیونل تری انجام شد. در این صعود رنه دزمایسون، پل کلر، رابرت پاراگوت و گیالزن میچونگ شرپا (27 آوریل) و لیونل تری، آندره برتراود، ژان بوویر، پیر لرو، ایو پوله ویلار، ژان راویر و وانگدی شرپا (28 آوریل) به قله رسیدند.
لیونل تری همچنین به خاطر مهربانی و نجات بسیاری از کوهنوردان شهرت داشت. وی بارها با وجود در خطر قرار گرفتن خود به امداد دیگران شتافت. همین موضوع هم باعث شد که از راهنماهای کوهستان در شامونی اخراج شود.
تری در 19 سپتامبر 1965، چندین سال پس از انتشار کتاب خاطرات کوهنوردی‌اش، فاتحان بی‌فایده، در یک صعود صخره‌ای در ورکورس، جنوب گرنوبل، درگذشت.
اگر واقعاً هیچ سنگی، هیچ برجی از یخ، هیچ شکافی در جایی در کمین من نباشد، روزی خواهد رسید که پیر و خسته، آرامشی را در میان حیوانات و گلها بیابم. چرخ به دور کامل خواهد چرخید: من بالاخره همان دهقان ساده ای خواهم بود که زمانی در کودکی آرزوی تبدیل شدن به آن را داشتم.
لیونل تری، فاتحان بی فایده
صعودهای شاخص
- 1942: اولین صعود از سمت غربی سوزنی پورچلر
- 1946: صعود شمالی درویتس به همراه لشنال در 8 ساعت، صعود گراند ژوراسس
- 1947: سومین صعود سوزنی وقته. دومین صعود جبهه شمالی آیگر
- 1950: اولین اکسپدیشن موفق آناپورنا، اولین صعود به یک هشت هزار متری در تاریخ
- 1952: اولین صعود فیتزروی. صعود به پاتاگونیا
- 1955: اولین صعود ماکالو به همراه ژان کوزی
- 1956: در پرو، نوادو چاکراراجو (6110 متر); و تاولیراجو (5830 متر).
- 1962: اولین صعود ژانو
- 1964: اولین صعود کوه هانتینگتون.
