چگونه دویدن ممکن است به اضافه وزن منجر شود؟!

دویدن معمولاً به عنوان یک ورزش مفید برای کاهش وزن و تقویت سلامت شناخته می‌شود، اما در برخی موارد، می‌تواند منجر به اضافه وزن نیز بشود. این افزایش وزن معمولاً ناشی از عواملی مانند احتباس آب، رشد عضلانی، تغییرات هورمونی و افزایش کالری دریافتی است. در این مقاله، دلایل علمی و فیزیولوژیکی که ممکن است باعث شوند دویدن به افزایش وزن منجر شود، بررسی می‌کنیم و راهکارهایی برای پیشگیری از این وضعیت ارائه می‌دهیم.

۱. احتباس آب به دلیل التهاب عضلانی

دویدن، به‌ویژه تمرینات با شدت بالا، می‌تواند باعث ایجاد التهاب در عضلات و بافت‌های نرم بدن شود. این نوع التهاب، که به عنوان یک پاسخ طبیعی بدن برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده رخ می‌دهد، ممکن است باعث احتباس آب شود. عضلات، در فرایند بازسازی، آب بیشتری جذب می‌کنند که به صورت موقتی وزن بدن را افزایش می‌دهد. این وضعیت اغلب در افرادی که تازه به دویدن روی آورده‌اند یا شدت تمرینات خود را افزایش داده‌اند، دیده می‌شود.

مطالعات نشان داده‌اند که ۷۵ درصد از دونده‌ها در آغاز تمرینات، افزایش وزن را تجربه می‌کنند. این افزایش وزن به دلیل افزایش مایعات در عضلات و بافت‌های ملتهب است که معمولاً طی چند روز تا چند هفته کاهش می‌یابد. برای کاهش این نوع احتباس آب، مهم است که بدن را به طور منظم استراحت داده و تمرینات را به صورت تدریجی افزایش دهید.

۲. افزایش حجم عضلانی

دویدن، به ویژه در شیب‌ها و با شدت بالا، می‌تواند باعث افزایش حجم عضلات شود. عضلات به طور طبیعی چگالی بیشتری نسبت به چربی دارند، بنابراین با افزایش حجم عضلانی، وزن بدن نیز ممکن است افزایش یابد. این نوع افزایش وزن مثبت است، چرا که باعث افزایش قدرت عضلانی و متابولیسم می‌شود و در نتیجه به سلامت کلی بدن کمک می‌کند. با این حال، بسیاری از افراد این افزایش وزن را با چربی اشتباه می‌گیرند و دچار نگرانی می‌شوند.

۳. افزایش مصرف کالری به دلیل افزایش اشتها

یکی از مواردی که ممکن است باعث افزایش وزن در اثر دویدن شود، افزایش اشتها است. دویدن می‌تواند به افزایش اشتها منجر شود، به ویژه در افرادی که با شدت زیاد تمرین می‌کنند. این افزایش اشتها می‌تواند باعث شود که فرد بیشتر از نیاز کالری مصرف کند و به راحتی کالری‌های سوزانده شده را جبران کند.

تحقیقات نشان می‌دهد که دویدن با شدت بالا، تولید هورمون‌های گرسنگی مانند گرلین را تحریک می‌کند، که باعث افزایش میل به غذاهای پرکالری می‌شود. این امر می‌تواند به سرعت تمام تلاش‌های کاهش وزن را از بین ببرد. برای جلوگیری از این وضعیت، بهتر است وعده‌های غذایی متعادل و سرشار از پروتئین و فیبر را انتخاب کنید که احساس سیری بیشتری به همراه دارند و جلوی مصرف کالری اضافی را می‌گیرند.

۴. تاثیرات هورمونی و سطح کورتیزول

دویدن، به‌ویژه در شرایط استرس زا یا با شدت زیاد، ممکن است سطح هورمون کورتیزول را در بدن افزایش دهد. کورتیزول که به عنوان “هورمون استرس” شناخته می‌شود، در واکنش به فشارهای جسمی و روانی ترشح می‌شود و یکی از اثرات آن افزایش احتباس چربی، به‌خصوص در ناحیه شکم است. افزایش سطح کورتیزول می‌تواند فرآیند کاهش وزن را مختل کرده و حتی به افزایش وزن منجر شود.

هدف‌گذاری برای دویدن: اولین گام درست یک دونده

ماراتن کیش، تنها ماراتن دور جزیره ای جهان

کنترل سطح کورتیزول با تمرینات آرام‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن، می‌تواند به کنترل وزن کمک کند. همچنین، اطمینان از خواب کافی و کاهش استرس می‌تواند تأثیرات مثبت بر روی سطح کورتیزول داشته باشد.

۵. عدم توجه به ترکیب تمرینات قدرتی و استقامتی

تمرینات دویدن به تنهایی ممکن است به طور کامل به کاهش چربی بدن کمک نکند. انجام تمرینات قدرتی در کنار دویدن می‌تواند به افزایش متابولیسم پایه و سوزاندن کالری بیشتر کمک کند. بسیاری از دونده‌ها به دلیل تمرکز بیش از حد بر دویدن، از تمرینات قدرتی غافل می‌شوند که این امر می‌تواند به جای کاهش وزن، به افزایش وزن منجر شود.

برای داشتن یک برنامه تمرینی متعادل، توصیه می‌شود که در کنار دویدن، تمرینات قدرتی را نیز اضافه کنید. این ترکیب به متعادل نگه‌داشتن ترکیب عضلانی و چربی بدن کمک کرده و به کاهش چربی بدن و افزایش متابولیسم کمک می‌کند.

راهکارهای پیشگیری از افزایش وزن در حین دویدن

برای اینکه از افزایش وزن در حین دویدن جلوگیری کنید، می‌توانید از این راهکارها استفاده کنید:

1. تنظیم و شمارش کالری: اطمینان از اینکه کالری‌های مصرفی با کالری‌های سوزانده شده هماهنگ است، می‌تواند به جلوگیری از افزایش وزن کمک کند. استفاده از اپلیکیشن‌های شمارش کالری می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
2. انجام تمرینات اینتروال یا HIIT: تمرینات اینتروال با شدت بالا (HIIT) می‌توانند به افزایش متابولیسم و سوزاندن چربی کمک کنند. این نوع تمرینات باعث چربی‌سوزی بیشتری نسبت به تمرینات استقامتی عادی می‌شوند.
3. مصرف پروتئین کافی: پروتئین‌ها به احساس سیری و کنترل اشتها کمک می‌کنند و همچنین به عضله‌سازی و بهبود متابولیسم کمک می‌کنند. اضافه کردن منابع پروتئینی مانند تخم‌مرغ، گوشت کم‌چرب، و محصولات لبنی به رژیم غذایی می‌تواند به جلوگیری از اضافه وزن کمک کند.
4. مدیریت استرس و خواب کافی: کاهش استرس و داشتن خواب کافی می‌تواند به کاهش سطح کورتیزول و جلوگیری از افزایش وزن کمک کند.
5. اضافه کردن تمرینات قدرتی: تمرینات قدرتی مانند وزنه‌برداری و تمرینات مقاومتی می‌توانند به عضله‌سازی و افزایش متابولیسم کمک کنند و به کاهش چربی بدن کمک کنند.

جمع‌بندی

دویدن، با وجود فواید بسیاری که دارد، می‌تواند به دلایل مختلفی باعث افزایش وزن شود. این دلایل شامل احتباس آب، افزایش حجم عضلانی، تغییرات هورمونی و افزایش کالری دریافتی می‌شوند. با رعایت نکاتی که مطرح شد و ترکیب دویدن با تمرینات قدرتی و مصرف غذاهای کم‌کالری و پروتئینی، می‌توانید از افزایش وزن جلوگیری کرده و به اهداف تناسب اندام خود دست یابید.

در نهایت، به یاد داشته باشید که دویدن را به عنوان یک فعالیت برای سلامتی و لذت بردن از آن در نظر بگیرید و به جای تمرکز بر وزن روی ترازو، به تغییرات مثبت در بدن و احساس خوب خود توجه کنید.

جدول زیر دلایل اصلی اضافه وزن هنگام دویدن را به همراه توضیحات و راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت آن ارائه می‌دهد:

این جدول به بررسی عواملی که ممکن است در اثر دویدن به اضافه وزن منجر شوند، پرداخته و راهکارهای مؤثری برای جلوگیری از آن‌ها ارائه می‌دهد.

سوالات رایج

1. آیا دویدن باعث افزایش وزن یا چاقی می‌شود؟

بله، اگرچه دویدن به طور کلی برای کاهش وزن موثر است، اما می‌تواند به صورت موقتی به افزایش وزن نیز منجر شود. دلایل آن می‌تواند شامل التهاب عضلانی، احتباس آب، و افزایش حجم عضلانی باشد. التهاب‌های کوچک ناشی از تمرینات شدید، به خصوص برای مبتدیان، می‌تواند باعث نگهداری آب در بافت‌ها شود و وزن بدن را افزایش دهد.

2. چرا بعد از دویدن، اشتها افزایش پیدا می‌کند؟

دویدن، به ویژه با شدت بالا، می‌تواند هورمون‌های گرسنگی مثل گرلین را افزایش دهد که موجب افزایش اشتها می‌شود. بسیاری از افراد پس از دویدن، به مصرف غذاهای پرکالری تمایل پیدا می‌کنند که اگر بدون توجه به میزان کالری دریافتی مصرف شوند، می‌تواند باعث افزایش وزن شود.

3. آیا تمرینات قدرتی همراه با دویدن کمک به کاهش وزن می‌کنند؟

بله، ترکیب دویدن با تمرینات قدرتی بسیار مفید است. تمرینات قدرتی علاوه بر کمک به افزایش متابولیسم، باعث افزایش عضله‌سازی می‌شوند و بدن را در حالت چربی‌سوزی بهتر نگه می‌دارند. این ترکیب می‌تواند از افزایش وزن ناشی از رشد عضلانی جلوگیری کند.

4. چگونه می‌توان از احتباس آب پس از دویدن جلوگیری کرد؟

احتباس آب در عضلات به دلیل فشارهای فیزیکی و التهابات موقتی رخ می‌دهد. برای کاهش این وضعیت، می‌توانید به بدن فرصت استراحت بدهید، مصرف نمک را کنترل کنید و به آرامی شدت تمرینات را افزایش دهید. هیدراتاسیون مناسب نیز می‌تواند به کاهش احتباس آب کمک کند.