کوهنوردی شامل تعداد زیادی از فعالیت‌ها می شود. در واقع این واژه به نوعی تبدیل به یک چتر شده است که به مجموعه ای از فعالیت های فضای باز اطلاق می‌شود. اما هدف از کوهنوردی چیست؟ اگر چه این روزها کوهنوردی به عنوان یک ورزش شناخته میشود اما این فعالیت به طور خاصی در برابر استانداردهای موجود در دنیای ورزش مقاومت می کند. یکی از تفاوت‌های مهم نگاه در اینجا شامل رقابت است. بسیاری از فعالیت‌ها با عنوان کوهنوردی به نوعی در تضاد با رقابت هستند.

فلسفه کوهنوردی

در نگاه اول بحث کوتاهی پیرامون فلسفه کوهنوردی خواهیم داشت. به بیانی ساده فلسفه چیزی است که ما کم و بیش نسبت به آن مصمم هستیم. فلسفه در اینجا چیزیست که باعث می شود نتایج ناهمگون از یک فعالیت ظاهرا یکسان ایجاد شود. در اینجا یک سوال مهم مطرح میشود. آیا کوهنوردی به شکلی از فلسفه ای که بر سایر ورزشها حکمفرماست پیروی می کند؟ و اگر پیروی نمی کند، چه چیزی شالوده اخلاقی در این فعالیت را تشکیل می دهد؟

کوهنوردی به عنوان یک ورزش

در حقیقت باید گفت که کوهنوردی دارای دو وجه است. ورزش، اوقات فراغت و سرگرمی در فضای باز و همچنین ماجراجویی شخصی.

یک عنصر مهم در این تعاریف را باید رقابت دانست. با اینکه از نظر بسیاری کوهنوردی بدون رقابت است، اما باید قبول کرد که شکل خاصی از برتری جویی در آن وجود دارد. اولین صعودها، صعود به قلل مرتفع تر، صعود به مسیرهای سختتر یا مسیرهای جدید، همه اشکالی از رقابت هستند.

در کنار خود ورزش کوهنوردی، سایر فعالیت هایی که از دل آن برآمدند نیز رقابت محورتر شدند. سنگنوردی امروزه به عنوان یک ورزش المپیکی شناخته میشود. هر ساله صدها مسابقه در گوشه و کنار جهان برای کسب موفقیت در رقابت موجود در این رشته برگزار می شود.

با این حال، می توان رقابت را در دو دسته طبق بندی کرد: رقابت مستقیم و رقابت غیر مستقیم. اولین زن صعود کننده به یک قله، اولین صعود زمستانی، سبک برتر صعود و …اشکال خاصی از رقابت غیر مستقیم هستند.

بنابراین می توان گفت که به دلیل عناصری مانند فعالیت جسمی و اشکال خاص رقابت کوهنوردی یک ورزش است. اما چیزی در اینجا این ورزش را از سایر ورزشها متفاوت می سازد. به طور کلی در مورد ورزش گفته می شود که نباید خطری برای موجودات زنده ایجاد شود. قاعده ای که باعث تفاوت کوهنوردی از سایر ورزش‌ها شده است. همچنین دنیای این ورزش به شکلی فارغ از بسیاری از قوانین است.

رقابت در کوهنوردی چگونه است؟

قسمت‌های بزرگی از جامعه کوهنوردی در بسیاری از نقاط جهان با رقابت مخالفت می کنند. بسیاری از کوهنوردان عقیده دارند که این یک ورزش بدون رقابت است. تماشاچی حضور ندارد. بلیطی فروخته نمی شود و همچنین هر کسی جدا از سن، جنسیت، موقعیت اجتماعی و… می تواند به آن بپردازد.

این تعاریف البته بسیار گسترده و مبهم هستند اما بالاخره وجود دارند. در اینجا به نوعی از بازیهای مشارکتی اشاره میشود. بازیهای مشارکتی جنبشی است که به عنوان یک جنبش ضد رقابتی آغاز گردید. ما می توانیم آنها را به عنوان بازی هایی تعریف کنیم که سعی می کنند جایگزینی برای بازیهای سنتی ارایه دهند. در اینجا بازیگران مختارند قوانین بازی را تغییر دهند و در حین بازی بداهه پردازی کنند. تعریف ارایه شده بسیار نزدیک به درک ورزش کوهنوردی می باشد. علاوه بر این به نظر میرسد که همکاری در اینجا یک ویژگی اساسی است.

همکاری نه تنها برای موفقیت بلکه برای بقا در ورزش کوهنوردی لازم است.

بومن

این نقل قول صعود یک تیم را در ذهن ما به تصویر می کشد و موفقیت نیز وابسته به همکاری در تیم خواهد بود.

آیا شانس در کوهنوردی دخیل است؟

برای نشان دادن موضوعیت شانس می توان پرسید: چگونه ممکن است کوهنوردی را بدون عنصر شانس تصور کرد؟ آب و هوا، بیماری ارتفاع، ریزش سنگ و سایر عوامل محیطی از دسته فاکتورهایی هستند که تاثیر بسیار زیادی بر موفقیت یک صعود می گذارند. حتی در صورتی که تیم و کوهنورد در آمادگی صد در صدی قرار گرفته باشند.

چنین تغییرات محیطی بخش جدایی ناپذیر کوهنوردی هستند. یک کوهنورد در پی کاهش این تاثیرات نیست، بلکه به دنبال پیدا کردن حداکثر انطباق با آنها می باشد. چیزی که به طور مثال نمی توان در فوتبال شاهد بود.

کوهنوردی و سنگنوردی دو ورزش هتسند که هدف در آنها بیش از پیروزی، آزمودن محدودیتهای فرد در برابر طبیعت است.

بیل (Bale, 2005: 520)

تنها کاری که کوهنورد در این حوزه پیگیر آن است، حداقل کردن ریسک خواهد بود که ما را به بخش دیگر بحث می برد.

ریسک در کوهنوردی!!

کوهنوردی بدون خطر مرگ، کوهنوردی نیست. اما من در کوهنوردی به دنبال مرگ نیستم.

رینهولد مسنر

برنامه کوهنوردی به طور ذاتی خطرناک محسوب می شود. حتی برنامه های کوتاه و نسبتا سبک نیز با خطراتی مانند ریزش سنگ و حمله حیوانات وحشی… مواجه هستند. ریسک برنامه های بزرگ به طور مشخصی زیاد است. به طور نمونه آمار مرگ و میر در قله آناپورنا بیش از 25% برآورد می شود. این به معنای آن است که در ازای هر چهارنفر صعود کننده به این کوه یک نفر جان خودش را از دست می دهد.

کوهنوردی آنطور که در قرن هجدهم شکل گرفت شامل دو عنصر ذاتی ماجراجویی و دشواری می شود.

کوهنوردی دقیقا با خطر عینی رابطه ویژه و اساسی دارد.

بوچر – 2005

این تعریف ساختاری به دلیل قبول خطر ذاتی کوهنوردی آنرا در تضاد با بسیاری از تعاریف درباره ورزش قرار می دهد. در حالیکه این فعالیت ذاتا یک ورزش است.

کوهنوردی یک روش زندگی است

می توان این نظریه را تایید کرد که یک فلسفه خاص اعضای جامعه کوهنوردی را به هم متصل می کند(یا باید متصل کند.) این فعالیت مستلزم آماده سازی خود، آموزش و یادگیری مهارت های فنی است. حفاظت از طبیعت به عنوان یک امانت از نسلهای آینده وظیفه ذاتی هر کوهنوردیست.

طیف وسیعی از تجربیات، برداشتها و تنوع زندگی مشترک، شکل خاصی به این ورزش داده است. کوهنوردی چیزیست که باید زندگی شود و فقط انجام و تمرین آن کافی نیست. در واقع این نوعی از فلسفه زندگی در میان ورزش است.

این راهی برای جستجوی معنا در زندگیست. حس تمرکز را در افراد ایجاد می کند. برای بسیاری از جمله مترجم این متن کوهنوردی راهی به سوی کسب تجربه و قوی شدن بوده و هست. و چه چیزی در این جهان بیش از درک ترسهایمان اهمیت دارد.

در پایان پاسخ سوال اصلی بی جواب می ماند. یا باید بهتر گفت این سوال به تعداد کسانی که پایشان را در کوه می گذارند، جواب دارد. کوهنوردی یک روش ارتباط گرفتن با طبیعت است. کوهنوردی یک ورزش است می توان در آن رقابت کرد. کوهنوردی یک راه فعالیت تیمی است که در آن می توان با همکاری به پیروزی رسید. کوهنوردی دریچه برای شناخت مرزهای خود هست. همه اینها اهدافی هستند که با شدت کمتر و بیشتر باعث می شود فرد به کوهستان برود و خود را بیازماید.