قله ناظر بزرگ: معرفی و راهنمای صعود

قله ناظر بزرگ یکی از زیباترین و چالش‌برانگیزترین قله‌های ایران است که در رشته‌کوه البرز مرکزی و در نزدیکی جاده هراز و روستای نمار واقع شده است. این قله که حدود ۴۲۵۰ متر (در برخی منابع تا 4280 متر نیز ذکر شده است) ارتفاع دارد، از دیدگاه کوهنوردان به دلیل دسترسی مناسب، چشم‌اندازهای بی‌نظیر، و مسیرهای متنوعی که برای صعود دارد، به یکی از مقاصد محبوب کوهنوردی تبدیل شده است.

موقعیت جغرافیایی

قله ناظر بزرگ در جنوب منطقه نمارستاق و نزدیک به دشت دریوک قرار دارد. نمارستاق یک منطقه کوهستانی است که در بخش لاریجان شهرستان آمل در استان مازندران واقع شده و به دلیل قرار گرفتن در رشته‌کوه‌های البرز مرکزی، مناظر بسیار زیبایی از طبیعت بکر البرز را ارائه می‌دهد.

این قله از جنوب غربی به قلل کهو و دوخواهران و از شمال شرقی به قله‌های مرتفع کوچکتری مانند ناظر کوچک و ارتفاعات منطقه پنجاب مرتبط است. از بالای قله ناظر بزرگ می‌توان چشم‌اندازهای باشکوهی از قله دماوند، دوخواهران، و دیگر قله‌های البرز مرکزی مشاهده کرد.

مسیرهای دسترسی

برای دسترسی به قله ناظر بزرگ، دو مسیر اصلی وجود دارد:

1. مسیر روستای نمار: این مسیر از روستای نمار، که در منطقه نمارستاق و در فاصله حدود 40 کیلومتری آمل و ۱2۰ کیلومتری از تهران قرار دارد، آغاز می‌شود. این مسیر، به‌عنوان یکی از مسیرهای پرطرفدار برای صعود به قله ناظر بزرگ، به دشت‌های پنیری و انبار سنگ می‌رسد.
2. مسیر روستای حطر: روستای حطر در بخش بلده شهرستان نور قرار دارد و این مسیر نیز به عنوان یکی دیگر از مسیرهای صعود به قله ناظر بزرگ شناخته می‌شود. این مسیر، هرچند کمتر استفاده می‌شود، اما مناظر طبیعی بسیار زیبایی دارد و به کوهنوردانی که به دنبال تجربه‌ای کمتر شناخته شده هستند توصیه می‌شود.

مراحل صعود از روستای نمار

صعود به قله ناظر بزرگ از روستای نمار، معمولاً به‌عنوان یک برنامه دو روزه تعریف می‌شود. در ادامه به توصیف مراحل مختلف این صعود می‌پردازیم:

مرحله اول: حرکت از روستا به دشت دریوک

مسیر پیاده‌روی شما از حسینیه روستای نمار یا از پارکینگ دشت دریوک آغاز می‌شود. اگر با خودروی شخصی تا پارکینگ دشت دریوک پیش بروید، ۲.۵ کیلومتر مسیر جاده خاکی را طی خواهید کرد که با خودروی سواری قابل عبور است. از پارکینگ تا دشت حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی دارد. این دشت در ارتفاع ۲۳۵۰ متری واقع شده و ابتدای مسیر اصلی به قله ناظر بزرگ است.

مرحله دوم: ورود به دره پنیری

پس از ورود به دشت دریوک، باید به سمت دره پنیری، که در سمت راست دشت قرار دارد، حرکت کنید. برای این منظور، ابتدا به وسط دشت دریوک بروید و از رودخانه عبور کنید تا وارد مسیر پاکوب شوید. این پاکوب شما را به دشت پنیری هدایت می‌کند که یکی از مناطق زیبا و سرسبز در مسیر قله است.

مرحله سوم: دشت گجنا

پس از عبور از دره پنیری و طی کردن حدود ۱.۵ ساعت مسیر پاکوب با شیب ملایم، به دشت بزرگی به نام دشت گجنا می‌رسید. در طول این مسیر، چندین بار از عرض رودخانه عبور خواهید کرد. دشت گجنا یک دشت سرسبز و پر آب است که در ارتفاع حدود ۲۶۰۰ متری قرار دارد و مکان مناسبی برای استراحت و شب‌مانی است.

مرحله چهارم: انبار سنگ و ادامه مسیر

پس از عبور از دشت گجنا، باید به مسیر پاکوب ادامه دهید تا به دشت انبار سنگ، که در ارتفاع ۳۰۰۰ متری قرار دارد، برسید. این منطقه یکی از مکان‌های محبوب برای برپایی کمپ و شب‌مانی است. دشت انبار سنگ دارای یک چشمه بزرگ است که منبع آب خوبی برای کوهنوردان فراهم می‌کند.

مرحله پنجم: یال‌های پایانی

از دشت انبار سنگ به بعد، مسیر شیب بیشتری پیدا می‌کند و شما باید از یال‌های پرشیب و نفس‌گیر عبور کنید. در این بخش از مسیر، پاکوب مشخصی وجود ندارد و شما باید با استفاده از GPS یا دانستن موقعیت تقریبی قله، مسیر خود را پیش‌بینی کنید. در این مسیر، به چند صخره سنگی بزرگ خواهید رسید که باید از سمت چپ آن‌ها عبور کنید.

مرحله ششم: صعود نهایی به قله

حدود ۱.۵ ساعت مانده به قله، به بالای دره‌ای می‌رسید که در این نقطه برای اولین بار قله ناظر بزرگ را در امتداد مسیر خود خواهید دید. از اینجا تا قله، کمتر از ۱.۵ ساعت راه پیش رو دارید. در طول این مسیر، ممکن است هنوز برف‌هایی از فصل گذشته در برخی نقاط دیده شود. با ادامه مسیر و عبور از یال‌های پایانی، در نهایت به قله ناظر بزرگ خواهید رسید.

منابع آب در مسیر

در مسیر صعود به قله ناظر بزرگ، چندین منبع آب وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

1. شیر آب حسینیه روستای نمار: در ابتدای مسیر و در روستا قرار دارد.
2. چشمه بزرگ دشت گجنا: این چشمه در انتهای دشت گجنا قرار دارد و پس از حدود ۳ ساعت پیاده‌روی از روستا به آن خواهید رسید.
3. چشمه قبل از انبار سنگ: این چشمه در مسیر دره فرعی به نام سه تخته قرار دارد و پس از حدود ۳.۵ ساعت پیاده‌روی به آن می‌رسید.

نکته مهم: رودخانه‌های جاری در پایین دشت انبار سنگ، به دلیل وجود گوسفندسراهای متعدد، برای شرب قابل اطمینان نیستند و باید از آب‌های چشمه‌های بالا دست استفاده کنید.

نکات مهم برنامه

1. آنتن‌دهی تلفن همراه: در طول مسیر، به‌ویژه در جاده منتهی به نمار، آنتن‌دهی تلفن همراه بسیار محدود است. در خود روستا نیز آنتن‌دهی ضعیف و ناپایدار است و در طول مسیر تا قله نیز در اکثر نقاط دسترسی به تلفن همراه وجود ندارد.
2. زمان‌بندی و شب‌مانی: به دلیل چالش‌های مسیر و طولانی بودن آن، پیشنهاد می‌شود که بخشی از مسیر را در روز اول طی کنید تا فشار کمتری برای صعود در روز دوم داشته باشید. برای شب‌مانی، انتهای دشت گجنا و چشمه قبل از انبار سنگ دو گزینه مناسب هستند.
3. آمادگی جسمانی: این برنامه به دلیل شیب‌های تند و طولانی نیازمند آمادگی جسمانی بالا است. به‌خصوص در بخش‌های پایانی مسیر که شیب زیادی دارد، کوهنوردان باید از توانایی بدنی کافی برای تحمل فشار برخوردار باشند.

آدرس و نحوه دسترسی به روستای نمار

ورودی روستای نمار در جاده هراز و در فاصله حدود 120 کیلومتری از تهران قرار دارد. با ورود به جاده فرعی نمارستاق، پس از طی ۲۵ کیلومتر جاده کوهستانی به روستای نمار می‌رسید. این جاده در برخی نقاط با دوراهی‌هایی مواجه می‌شود که در همه آن‌ها باید راه سمت راست را انتخاب کنید.

راهنمای صعود به قله ناظر بزرگ از روستای حطر

صعود به قله ناظر بزرگ از مسیر روستای حطر به دلیل شرایط جغرافیایی بکر و دور از دسترس، نیازمند آمادگی جسمانی بالا و رعایت نکات ایمنی است. در ادامه، راهنمای جامع این صعود ارائه می‌شود.

موقعیت و دسترسی به روستای حطر

روستای حطر در منطقه بلده، استان مازندران قرار دارد و از طریق جاده یوش به بلده قابل دسترسی است. برای رسیدن به این روستا، پس از رسیدن به جاده اصلی بلده، باید وارد یک جاده فرعی به سمت جنوب شرقی شوید. این جاده از روستاهای کلیک، مرچ، یالرود و ورزن عبور می‌کند و در نهایت به روستای حطر می‌رسد.

ارتفاع روستای حطر حدود ۲۳۴۰ متر از سطح دریا است و به‌عنوان مبدا صعود به قله ناظر بزرگ از طریق یال شمال غربی شناخته می‌شود.

مراحل صعود به قله ناظر بزرگ از روستای حطر

مرحله اول: حرکت از روستای حطر

پیاده‌روی شما از جنب مسجد روستای حطر در ارتفاع ۲۳۴۰ متری آغاز می‌شود. صعود خود را به سمت یال صعود شروع می‌کنید. مسیر ابتدایی صعود دارای شیب ملایمی است و به مرور با افزایش ارتفاع، شیب آن بیشتر می‌شود.

مرحله دوم: رسیدن به یال

پس از یک ساعت پیاده‌روی، به اولین یال صعود در ارتفاع ۲۵۹۰ متری می‌رسید. در این مرحله، مسافت طی شده حدود ۳.۵۷ کیلومتر خواهد بود و از اینجا به بعد، مسیر به سمت خط‌الراس اصلی ادامه پیدا می‌کند.

مرحله سوم: خط‌الراس اصلی

با ادامه مسیر و طی کردن حدود ۶.۵۴ کیلومتر، به ارتفاع ۳۳۵۵ متری و خط‌الراس اصلی می‌رسید. در این بخش، چشم‌اندازهای فوق‌العاده‌ای از قلل اطراف و طبیعت بکر منطقه بلده پیش روی شما قرار دارد. معمولاً کوهنوردان در این مرحله چندین نوبت استراحت کوتاه می‌کنند تا انرژی خود را برای ادامه مسیر حفظ کنند.

مرحله چهارم: قله سَرکوله

پس از عبور از خط‌الراس اصلی، به قله سَرکوله (۴۱۸۰ متر) می‌رسید. این قله که در ضلع شمال غربی قله ناظر بزرگ قرار دارد، یکی از قله‌های همجوار و مرتبط با ناظر بزرگ است. در اینجا معمولاً توقفی کوتاه برای استراحت و عکاسی انجام می‌شود.

مرحله پنجم: گردنه و صعود به قله ناظر بزرگ

پس از ترک قله سَرکوله و عبور از گردنه‌ای در ارتفاع ۴۱۶۰ متر، به صعود نهایی به سمت قله ناظر بزرگ می‌پردازید. در این مرحله، مسافت طی شده تا قله حدود ۱۰.۵ کیلومتر خواهد بود. توقف کوتاهی برای استراحت و لذت بردن از مناظر فوق‌العاده منطقه در اینجا صورت می‌گیرد.

مرحله ششم: بازگشت به روستا

پس از صعود موفق به قله، مسیر بازگشت از همان مسیر طی شده انجام می‌شود. در مسیر بازگشت، پس از رسیدن به سرچشمه رودخانه در ارتفاع ۲۹۸۰ متری، فرصتی برای استراحت و تامین آب آشامیدنی دارید. نهایتاً، پس از عبور از گوسفندسرا و ادامه مسیر، در ساعت ۲۲:۰۰ به روستای حطر بازمی‌گردید.

نکات مهم برنامه

1. آب کافی به همراه داشته باشید: از اولین یال صعود تا زمان رسیدن به سرچشمه رودخانه در مسیر بازگشت، هیچ منبع آبی در دسترس نیست. بنابراین به همراه داشتن آب کافی برای مسیر صعود ضروری است.
2. شیب تند و نفس‌گیر: از ابتدای یال صعود تا قله ناظر بزرگ، شیب مسیر بسیار تند است و نیاز به آمادگی جسمانی بالایی دارد. توصیه می‌شود که کوهنوردان مبتدی در این مسیر همراه با یک راهنمای مجرب حرکت کنند.
3. بکر و وحشی بودن مسیر: مسیر صعود از روستای حطر بسیار بکر و کم‌رفت و آمد است و به همین دلیل، خطرات طبیعی نظیر سنگ‌ریزش یا وجود حیوانات وحشی وجود دارد. توصیه می‌شود که کوهنوردان از گروه جدا نشوند و همواره در کنار یکدیگر حرکت کنند.

تجهیزات مورد نیاز

• کفش کوهنوردی مناسب: مسیر دارای شیب‌های تند و صخره‌ای است.
• لباس مناسب کوهستان: به دلیل تغییرات شدید دما و وزش باد در ارتفاعات، لباس گرم و ضدآب ضروری است.
• آب و غذا: به دلیل طولانی بودن مسیر، آب و غذای کافی به همراه داشته باشید.
• GPS و نقشه: برای حفظ ایمنی و جلوگیری از گم شدن، استفاده از GPS و نقشه‌های دقیق منطقه ضروری است.

درجه سختی ناظر بزرگ

قله ناظر بزرگ با ارتفاع ۴۲۸۵ متر به عنوان یکی از قلل چالش‌برانگیز و دشوار در رشته‌کوه البرز مرکزی شناخته می‌شود. درجه سختی صعود به این قله بسته به مسیر انتخابی و فصل صعود متغیر است. با این حال، این قله معمولاً دارای درجه سختی متوسط تا سخت ارزیابی می‌شود.

عوامل تعیین‌کننده درجه سختی:

1. شیب‌های تند و طولانی: به‌ویژه در مسیرهای نهایی صعود به قله، شیب‌های تند و نفس‌گیر وجود دارد که نیازمند آمادگی جسمانی بالا است.
2. مسیرهای بکر و کم‌رفت و آمد: مسیرهای منتهی به قله ناظر بزرگ، به خصوص از طریق روستای حطر یا نمار، بکر و دست‌نخورده هستند و نیاز به تجربه در مسیریابی و مهارت‌های کوهنوردی دارند.
3. شرایط جوی متغیر: ارتفاع بالا و شرایط متغیر جوی، به‌خصوص بادهای شدید و سرما در فصل‌های پاییز و زمستان، به دشواری صعود اضافه می‌کند.
4. نیاز به تجهیزات مناسب: به‌ویژه در فصول سرد، صعود به قله ناظر بزرگ به تجهیزات کامل کوهنوردی زمستانی نیاز دارد.

به‌طور کلی، صعود به قله ناظر بزرگ برای کوهنوردان نسبتاً حرفه‌ای توصیه می‌شود که آمادگی جسمانی و مهارت‌های کوهنوردی کافی برای مواجهه با شیب‌ها و شرایط کوهستانی چالش‌برانگیز را دارند.

جمع‌بندی

صعود به قله ناظر بزرگ از مسیر روستای حطر یکی از چالش‌برانگیزترین و در عین حال زیباترین مسیرهای کوهنوردی در البرز مرکزی است. این مسیر به دلیل طبیعت بکر، مناظر چشم‌نواز و قله‌های مرتفعی که در مسیر قرار دارند، تجربه‌ای منحصر به فرد برای کوهنوردان حرفه‌ای و علاقه‌مندان به کوهستان فراهم می‌کند.