در آغوش یال جنوب شرقی اورست، در ارتفاعی حدود ۸۷۹۰ متری از سطح دریا، صخره‌ای عمودی به نام “قدمگاه هیلاری” (hillary step) خودنمایی می‌کرد. این گذرگاه دشوار، به طول تقریبی ۱۲ متر، چالشی فنی و نفس‌گیر برای کوهنوردان در مسیر صعود به قله اورست از سمت نپال به شمار می‌رفت.
قدمگاه هیلاری، آخرین دروازه پیش از رسیدن به قله مرتفع اورست بود و صعود از آن مستلزم عبور از مسیری پرخطر با پرتگاه‌هایی هولناک در دو طرف بود. در سمت راست مسیر، سقوطی ۳۰۰۰ متری و در سمت چپ، سقوطی ۲۴۰۰ متری در کمین صعودکنندگان قرار داشت که هر اشتباهی می توانست به نتایجی شوم ختم شود.
صعود از این صخره بدون تجهیزات و کمک، در زمره صعودهای “کلاس ۴” دسته‌بندی می‌شد، اما این چالش در “منطقه مرگ” اورست رخ می‌داد، جایی که اکسیژن کم و شرایط جوی طاقت‌فرسا، صعود را به مراتب دشوارتر می‌کرد. با این وجود، برخی از کوهنوردان اذعان داشتند که صعود از قدمگاه هیلاری، در عین حال که “پرزحمت” بود، تا حدودی از آنها در برابر گزند باد و طوفان‌های کوهستان محافظت می‌کرد.
در برخی سال‌ها، پس از بارش برف سنگین، امکان دور زدن این صخره با صعود بر روی یخ و برف وجود داشت، اما این مسیر نیز خالی از خطر نبود.
در سال ۱۹۹۶، آناتولی بوکریف، کوهنورد مشهور، در کتاب خود با عنوان “صعود” از کشف جسد آویزانی با طناب در پای این صخره خبر داد.
قدمگاه هیلاری، هرچند در سال ۲۰۱۵ در اثر زمین‌لرزه‌ای ویرانگر تخریب شد، اما خاطره دشواری‌ها و زیبایی‌های آن در ذهن کوهنوردان و عاشقان اورست تا ابد حک شده است.
صعود به قدمگاه هیلاری
در سال ۱۹۵۳، طی اولین تلاش برای صعود به قله اورست توسط یک گروه بریتانیایی، قدمگاه هیلاری برای اولین بار از نزدیک دیده شد. تام بریلوردین و چارلز اونز، اعضای پیشرو این گروه، در تاریخ ۲۶ می، ساعت ۱۳:۰۰ به قله جنوبی رسیدند. با این حال، به دلیل دیر رسیدن، امکان ادامه مسیر برای رسیدن به قله اصلی برای آنها وجود نداشت.
آنها در حالی که روی گنبد برفی نشسته بودند، می‌توانستند آخرین ۹۰ متر صعود به قله را به دقت بررسی کنند. برخلاف انتظارشان، با یک یال برفی ملایم مواجه نشدند، بلکه با crete (تَه‌رِست، یال باریک و تیز) نازکی از برف و یخ روی صخره روبرو شدند که سمت چپ آن شیب‌دار و سمت راست آن به شکل تاج برفی (نقاب) بیرون زده بود. در دو سوم مسیر صعود، این یال توسط یک صخره ۱۲ متری به شدت دشوار قطع می‌شد.
در نهایت، در تاریخ ۲۹ می ۱۹۵۳، با رهبری سر ادموند هیلاری و همراهی شرپای او، تنزینگ نورگی، این صخره به افتخار ادموند هیلاری نامگذاری شد. آنها توانستند با صعود از شکافی بین برف و صخره، بر این مانع غلبه کنند. هیلاری پس از فتح قله، گزارش داد که برف روی قدمگاه هیلاری نسبت به ارتفاعات پایین‌تر سفت‌تر بوده است.
صعود به قدمگاه هیلاری از نگاه ادموند هیلاری
در سال ۱۹۵۳، ادموند هیلاری، فاتح قله اورست، شرحی از صعود خود به این قله را ارائه داد که بخش قابل توجهی از آن به توصیف عبور از قدمگاه هیلاری اختصاص داشت:
«پس از یک ساعت صعود مداوم، به پای دشوارترین مانع در مسیر رسیدیم – صخره‌ای به ارتفاع تقریبی ۱۲ متر. از طریق عکس‌های هوایی و همچنین با دوربین دوچشم از منطقه تانگبوچه، از وجود این صخره آگاه بودیم. در چنین ارتفاعی، به خوبی می‌دانستیم که این صخره می‌تواند مرز میان موفقیت و شکست ما باشد. صخره صاف و تقریباً بدون هیچ شکافی بود، شاید برای گروهی از سنگ‌نوردان حرفه‌ای در منطقه لِیک دیستریکت انگلستان، گزینه‌ای مناسب برای یک بعدازظهر یکشنبه به شمار می‌رفت، اما اینجا در اورست، این صخره مانعی به نظر می‌رسید که با توان اندک ما قابل عبور نباشد. هیچ راهی برای دور زدن آن از روی شیب تند صخره‌ای در سمت غرب نمی‌دیدم، اما خوشبختانه یک راه حل دیگر همچنان وجود داشت. در سمت شرقی صخره، تاج برفی عظیم دیگری قرار داشت و شکافی باریک به طول تقریباً ۱۲ متر در امتداد کل صخره، بین تاج برفی و صخره اصلی دیده می‌شد. تنزینگ را برای حمایت از خودم رها کردم و با تمام توان خود را درون این شکاف جای دادم. سپس با لگد زدن به عقب با کرامپون‌هایم ، میخ‌های آنها را عمیقاً در برف یخ‌زده پشت سرم فرو بردم و خودم را از زمین بلند کردم. با استفاده از هر برآمدگی کوچک صخره و تمام نیروی زانو، شانه و بازویی که می‌توانستم جمع کنم، به معنای واقعی کلمه با کرامپون‌هایم به عقب و به سمت بالا حرکت کردم، در حالی که به شدت دعا می‌کردم تاج برفی به صخره متصل باقی بماند.
با وجود تلاش قابل توجهی که لازم بود، پیشرفت من، هرچند کند، اما پیوسته بود و باطناب دادن تنزینگ، به آرامی بالا رفتم تا اینکه سرانجام توانستم به بالای صخره برسم و خود را از شکاف بیرون بکشم و روی لبه‌ای پهن قرار بگیرم. برای چند لحظه دراز کشیدم تا نفس تازه کنم و برای اولین بار عزم راسخی را احساس کردم که دیگر هیچ چیز نمی‌توانست ما را از رسیدن به قله بازدارد. با اطمینان روی لبه ایستادم و به تنزینگ اشاره کردم که بالا بیاید. در حالی که با تمام قدرت طناب را می‌کشیدم، تنزینگ به سختی از شکاف بالا رفت و در نهایت، مانند ماهی بزرگی که پس از یک مبارزه وحشتناک به تازگی از دریا بیرون کشیده شده باشد، خسته در بالای صخره افتاد.»
اشاره به کشیده شدن مانند ماهی، تنزینگ را آزرده کرد و تشبیه «ماهی» در روایت‌های بعدی از صعود هیلاری حذف شد.
در این رابطه مقاله “داستان اولین صعود اورست” را در موج کوه بخوانید.
در سال‌های اخیر، صعود و فرود از قدمگاه هیلاری به طور کلی با کمک طناب‌های ثابت که معمولاً توسط اولین گروه صعودکننده در فصل نصب می‌شد، انجام می‌گرفت. در شرایط مناسب صعود، حدود دو ساعت از قله جنوبی تا قدمگاه هیلاری، یک تا دو ساعت برای بالا رفتن از صخره و سپس ۲۰ دقیقه دیگر از بالای قدمگاه هیلاری تا قله اورست زمان می‌برد. فقط یک نفر در یک زمان می‌توانست از آن عبور کند. با افزایش تعداد افرادی که به قله صعود می‌کردند، قدمگاه هیلاری اغلب به گلوگاهی تبدیل می‌شد و کوهنوردان مجبور بودند برای رسیدن نوبت خود روی طناب‌ها منتظر بمانند و در نتیجه سرعت صعود و فرود را در کوه کاهش می‌داد.
قبل از سال ۲۰۱۵، توالی فرود در امتداد یال جنوب شرقی اورست به شرح زیر بود:
- قله اورست
- شیب نهایی منتهی به قله
- قدمگاه هیلاری (صخره ۱۲ متری)
- گذرگاه تاج برفی (یال تیغه چاقویی)
- قله جنوبی اورست
- بالکن (۸۴۰۰ متری)
تحول قدمگاه هیلاری در زلزله سال ۲۰۱۵
در سال ۲۰۱۶، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر تغییر قدمگاه هیلاری در اثر زمین‌لرزه مهیب نپال در آوریل ۲۰۱۵ مطرح شد، اما به دلیل حجم زیاد برف روی صخره، مشخص نبود که آیا تغییرات واقعی رخ داده است یا خیر. کنتون کول نوشت که «ارتفاع قدمگاه هیلاری تنها ۱۲ تا ۱۵ فوت (۳.۷ تا ۴.۶ متر) است».
در ماه مه ۲۰۱۷، تیم موزدال و دیگر کوهنوردان گزارش دادند که «دیگر خبری از قدمگاه هیلاری نیست»، هرچند ماهیت کامل و تفسیر تغییرات هنوز در مراحل ابتدایی بود. دیوید لیانو گونزالز، از کوهنوردانی که شش بار قله اورست را صعود کرده بود، نیز معتقد بود که این صخره در سال ۲۰۱۶ تغییر کرده است. صعودهای او در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶، زمانی که گفته می‌شود تغییرات رخ داده، انجام شده بود.
با این حال، برخی از کوهنوردان مهم نپالی، از جمله انگ ترشینگ شرپا، رئیس انجمن کوهنوردی نپال، گزارش دادند که قدمگاه هیلاری همچنان دست‌نخورده باقی مانده است، اما بیش از گذشته زیر برف پنهان شده است. او بعداً در همان سال، پس از مشاهده نمایشگاهی بزرگ از عکس‌های سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶، موافقت کرد که حداقل بخش بالایی این صخره واقعاً تغییر کرده است.
پیتر هیلاری، پسر ادموند هیلاری، بر اساس عکس‌ها نظر خود را در مورد قدمگاه هیلاری بیان کرد. او موافق بود که بخشی از آن همچنان وجود دارد، اما به نظر می‌رسید که تغییراتی داشته است، به ویژه به سنگ شکسته‌ی تازه‌ای که در عکس‌ها دیده می‌شد اشاره کرد.
تا اوایل ژوئن ۲۰۱۷، گزارش‌ها و شواهد بیشتری با عکس به دست آمد، گرت مدیسون گزارش داد که قدمگاه هیلاری به طور قطع تغییر کرده است. دیو هان، که ۱۵ بار اورست را صعود کرده بود، عکس‌ها را دید و با تغییر شکل صخره موافقت کرد.
با درک از فقدان صخره‌ها و جای زخم‌های تازه بر روی سنگ‌های رنگی جدید در این ویژگی برجسته، نوعی غم و اندوه جامعه کوهنوردی را فرا گرفت. هان اشاره کرد که این صخره ادای احترامی بزرگ به هیلاری و تنزینگ بوده و هر بار که از آن بالا می‌رفته به آنها فکر می‌کرده است.
در اواخر سال ۲۰۱۷، لاکپا رنگدو، راهنمای کوهنوردی و عکاس حرفه‌ای، نمایشگاه عکسی در هیئت گردشگری نپال برگزار کرد که نشان می‌داد منطقه قدمگاه هیلاری چگونه تغییر کرده است. رنگدو از سال ۲۰۰۵ چندین بار اورست را صعود کرده بود، از جمله قبل و بعد از زمین‌لرزه بزرگ نپال. ترکیب این مهارت‌ها – عکاسی در ارتفاع بالا و کوهنوردی – به او این امکان را داد تا یک تاریخچه تصویری از قدمگاه هیلاری ارائه دهد، و او گفته است که این صخره واقعاً دیگر وجود ندارد.
