علم چال؛ زیباترین نقطه کوهستانی ایران از نگاه کوهنوردان حرفه‌ای

به کانال تلگرام موج کوه بپیوندید و از جدیدترین مطالب و محصولات باخبر شوید! Telegram عضویت در کانال
5
(10)

چرا دیدار علم چال از صعود قله علم کوه هم دلچسب تر است؟!

اگر علم‌ کوه را به عنوان یکی از اسطوره‌های صخره‌ای و برفی ایران بشناسیم، منطقه علم چال، روح سرد اما زندگی‌بخش این اسطوره است. جایی که همزمان مأمن کوهنوردان، مسیر آغاز رویاها و محلی برای تجربه سختی و زیبایی بی‌پایان طبیعت ایران است. علم چال فقط یک یخچال طبیعی نیست؛ دروازه‌ای‌ست به سوی قلل بلند، دیواره‌های گرانیتی، و ماجراجویی‌هایی که تا پایان عمر در ذهن کوهنوردان باقی می‌ماند.

موقعیت و دسترسی

علم چال در بخش مرکزی رشته‌کوه البرز و در منطقه‌ای به نام تخت سلیمان واقع شده است. این حوضه یخچالی به ارتفاع تقریبی 4200 متر در شمال قله علم‌کوه (۴۸۵۰ متر)، دومین قله مرتفع ایران، قرار دارد و به نوعی سکوی پرتابی برای صعود به بسیاری از قلل بلند منطقه محسوب می‌شود. برای رسیدن به علم چال، نخست باید از مسیر کلاردشت به روستای رودبارک و سپس به قرارگاه ونداربن رسید. از آنجا، مسیر کوه‌پیمایی به سوی پناهگاه سرچال و در نهایت علم چال آغاز می‌شود.

علم چال؛ زیباترین نقطه کوهستانی ایران از نگاه کوهنوردان حرفه‌ای

برای رسیدن به علم چال، باید ابتدا خودتان را به روستای رودبارک در شهرستان کلاردشت برسانید. مسیر عمومی از تهران به کلاردشت از طریق جاده چالوس و مرزن‌آباد می‌گذرد. پس از رسیدن به رودبارک، مسیر خاکی به سمت قرارگاه ونداربن آغاز می‌شود. این قرارگاه در ارتفاع حدود ۲۴۵۰ متر قرار دارد و نقطه شروع بسیاری از صعودهای کوهنوردی در منطقه علم‌کوه است.

از قرارگاه ونداربن، مسیر کوه‌پیمایی مشخصی تا پناهگاه سرچال در ارتفاع حدود ۳۷۵۰ متر ادامه دارد. این مسیر حدود ۴ تا ۵ ساعت زمان می‌برد و از دره‌ای می‌گذرد که رودخانه‌ی سردابه رود در آن جریان دارد. پس از یک استراحت کوتاه در سرچال، مسیر به‌سوی علم چال از میان صخره‌های یخچالی با شیب ملایم ادامه می‌یابد. این بخش حدود ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و در نهایت شما را به بستر پهن و باشکوه علم چال در ارتفاع ۴۲۰۰ متری می‌رساند، جایی که کوهنوردان معمولاً چادر می‌زنند و برای صعود به قله یا دیواره علم‌کوه آماده می‌شوند.

علم چال؛ زیباترین نقطه کوهستانی ایران از نگاه کوهنوردان حرفه‌ای
پناهگاه خرابه در کف علمچال. این منطقه به دلیل بستر یخچالی متحرک است و قابلیت ساخت بنا ندارد.

توپوگرافی منطقه

علم چال در دل دره‌ای عریض و نیمه‌مدور جای گرفته که از سه طرف با دیواره‌ها و یال‌های مرتفع احاطه شده است. این حوضه یخچالی پوشیده از تخته‌سنگ‌های عظیم، یخ‌رفت‌های باقی‌مانده از گذشته، و برف‌های دائمی است. چشم‌انداز علم چال همزمان باشکوه و هراس‌انگیز است: صخره‌های تیز، یخچال‌هایی با ترک‌های عمیق، و آسمانی که گاهی به‌طرز تهدیدآمیزی به زمین نزدیک می‌شود.

پناهگاه‌ها و اقامت در علم چال

برای کوهنوردانی که قصد شب‌مانی در علم چال دارند، چادر زدن در کنار خرابه‌های پناهگاه قدیمی در ارتفاع حدود ۴۲۰۰ متر معمول‌ترین انتخاب است. این پناهگاه سنگی که روزگاری محل استقرار تیم‌های حرفه‌ای داخلی و خارجی بوده، اکنون تنها یادگاری‌ست از تلاش‌های گذشتگان. البته که این پناهگاه خرابه قابل استفاده نیست و به خرید چادر کوهنوردی نیاز دارید.

از دیگر پناهگاه‌های نزدیک به علم چال می‌توان به پناهگاه سرچال در ارتفاع ۳۸۵۰ متری و پناهگاه سیاه‌سنگ در ارتفاع ۴۳۵۰ متری اشاره کرد. سرچال نقطه آغاز مسیرهای فنی و نیمه‌فنی شمالی علم‌کوه است.

علم چال؛ زیباترین نقطه کوهستانی ایران از نگاه کوهنوردان حرفه‌ای

مسیرهای صعود از علم چال

علم چال، نقطه شروع چند مسیر صعود به قله علم‌کوه و دیگر قله‌های منطقه است:

  • مسیر سیاه‌سنگ: مسیری فنی از شرق که نیازمند مهارت عبور از یخچال و شیب‌های سنگی است.
  • مسیر گرده آلمان‌ها: یکی از فنی‌ترین و معروف‌ترین مسیرهای کوهنوردی ایران با دیواره‌های گرانیتی و سیم بکسل‌های قدیمی.
  • مسیر دیواره شمالی: شاهراه سنگ‌نوردی کشور با دیواره‌ای ۶۵۰ تا ۸۰۰ متری که از علم چال آغاز می‌شود. این دیواره مورد علاقه کوهنوردان داخلی و خارجی بوده و دارای مسیرهایی با نام‌هایی چون فرانسوی‌ها، لهستانی‌ها، مشهدی‌ها، و آلمانی‌هاست.

علم چال؛ بیش از یک گذرگاه

برای بسیاری از کوهنوردان، علم چال صرفاً محلی برای عبور و رسیدن به قله نیست. این منطقه خود مقصدی بی‌نظیر برای لذت بردن از طبیعت، تمرینات سنگ‌نوردی، یخ‌نوردی و حتی سکوت‌درمانی در دل کوهستان است. شب‌مانی در این منطقه در دل تابستان، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از دیدن آسمان پرستاره، باد سرد، و صدای نفس‌گیر کوه است.

نقش تاریخی در کوهنوردی ایران

علم چال و دیواره علم‌کوه، نقشی بی‌بدیل در تاریخ کوهنوردی ایران دارند. در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ شمسی، بسیاری از رکوردهای فنی دیواره‌نوردی در این منطقه ثبت شد. صعود مسیرهای مختلف این دیواره در زمان‌های بسیار کوتاه، باز کردن مسیرهای جدید، و تلاش‌های فری‌سلو از افتخارات کوهنوردی ایرانی در این منطقه هستند.

علم چال؛ زیباترین نقطه کوهستانی ایران از نگاه کوهنوردان حرفه‌ای
منظره علم چال از بالا. منبع: ویکی لوک

خطرات و چالش‌ها

علم چال با تمام زیبایی‌هایش، منطقه‌ای خطرناک نیز هست. تغییرات آب‌وهوایی ناگهانی، ریزش سنگ از دیواره‌ها، شکاف‌های پنهان یخچال‌ها و احتمال وقوع بهمن از چالش‌هایی هستند که صعودکنندگان باید کاملاً آماده‌ی مواجهه با آن‌ها باشند. از همین‌رو، صعود به این منطقه برای مبتدیان توصیه نمی‌شود مگر در همراهی با تیمی باتجربه.

علم چال در مسیر سایر قلل منطقه

علم چال تنها درگاه صعود به علم‌کوه نیست. از این منطقه می‌توان به قله‌های مهم دیگری چون چالون، خرسان شمالی، تخت سلیمان، شانه‌کوه، هفت‌خوان‌ها و سیاه‌کمان نیز صعود کرد. به همین دلیل، بسیاری از برنامه‌های چندروزه کوهنوردی در این ناحیه، از علم چال به‌عنوان پایگاه اصلی بهره می‌برند.

پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!

بهترین زمان برای صعود

فصل تابستان، به‌ویژه از نیمه دوم تیر تا نیمه اول شهریور، بهترین زمان برای صعود به علم چال و قله‌های اطراف است. در این بازه زمانی، یخچال‌ها در وضعیت نسبتاً پایدارتری قرار دارند، هوا قابل پیش‌بینی‌تر است، و مسیرها ایمن‌تر می‌شوند. با این‌حال، هوای منطقه حتی در تابستان نیز می‌تواند در عرض چند ساعت به‌طرز عجیبی سرد، مه‌آلود یا توفانی شود.

علم چال؛ زیباترین نقطه کوهستانی ایران از نگاه کوهنوردان حرفه‌ای

جمع‌بندی: چرا علم چال مهم است؟

علم چال را باید قلب تپنده علم‌کوه دانست. منطقه‌ای که در آن گذشته و حال کوهنوردی ایران با هم تلاقی می‌کنند. از تیم‌های دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی که با ابتدایی‌ترین تجهیزات به این منطقه آمدند، تا نسل امروز که با GPS، چادرهای پیشرفته و لباس‌های تکنولوژیک گام در همان مسیرها می‌گذارند. علم چال نه فقط یک مسیر، که یک سنت، یک حافظه مشترک و بخشی از هویت کوهنوردی ایرانی است.

تجهیزات پیشنهادی برای شبمانی در علم چال

برای شب‌مانی در منطقه علم چال، داشتن تجهیزات باکیفیت و متناسب با شرایط سرد و متغیر ارتفاع بالا، نه‌تنها یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. این منطقه به دلیل موقعیت خاص یخچالی و ارتفاع بیش از ۴۲۰۰ متر، حتی در تابستان نیز شب‌های بسیار سردی دارد. بنابراین انتخاب چادری مقاوم در برابر باد و کیسه‌خوابی با توان حفظ گرما در دماهای پایین، می‌تواند تفاوت بین یک شب آرام و تجربه‌ای خطرناک باشد.

در فروشگاه موج کوه، چند گزینه مناسب برای این شرایط پیشنهاد می‌شود. از میان چادرها می‌توان به چادر کوهنوردی ۳ نفره Hillman مدل HN03 سه فصل، چادر ۲ نفره چانوداگ سه فصل، دو پوش، و چادر ۲ نفره Hillman مدل HN02 سه فصل اشاره کرد که هر سه برای ارتفاعات تابستانی ایران کارآمد هستند.

در کنار چادر، استفاده از کیسه خواب‌هایی با دمای کامفورت پایین بسیار مهم است. پیشنهاد ما در این زمینه شامل مدل‌های متنوعی همچون کیسه خواب اسنوهاک مدل K2-900، کیسه خواب پر غاز بلک دیر 600 سری آلپین، کیسه خواب Colombia 800 سری Mummy و کیسه خواب پر کله‌گاوی مدل 700N تولید Pekynew، وزن 1300 است که همگی عایق مناسبی در برابر سرما و شرایط سخت ارتفاع بالا دارند.

پیشنهاد ویژه موج کوه برای امروز!

انتخاب درست این تجهیزات نه‌تنها به کیفیت برنامه شما کمک می‌کند، بلکه ضامن ایمنی شما در شرایط دشوار کوهستان نیز خواهد بود.

جدول مقایسه مسیرهای صعود به قله علم‌کوه از علم چال و مسیرهای مرتبط

مسیر صعودمبدأ شروعارتفاع شروع (متر)شب‌مانی رایجویژگی مسیرسختی فنیزمان تقریبی صعودنیاز به تجهیزات
گردنه سیاه‌سنگعلم چال4200علم چالشیب‌دار، یخچالی و سنگ‌ریزهمتوسط۳ تا ۴ ساعتکرامپون، باتوم
گرده آلمان‌هاعلم چال4200علم چالمسیر سنگی فنی با سیم بکسلبالا۴ تا ۵ ساعتطناب، هارنس، کلاه ایمنی
دیواره شمالیعلم چال4200علم چالمسیر صخره‌نوردی حرفه‌ایبسیار بالا۸ تا ۱۲ ساعت یا بیشترابزار دیواره‌نوردی کامل
مسیر جنوبی (حصارچال)دشت حصارچال3800حصارچالپاکوب ساده و کم‌ریسککم۳ تا ۴ ساعتبدون نیاز خاص
مسیر سرچال به علم چالپناهگاه سرچال3750سرچال یا علم چالمسیر سنگلاخی و برفی ملایمکم تا متوسط۲ تا ۳ ساعتکرامپون در فصول سرد

نکات تکمیلی:

  • ارتفاع قله علم‌ چال: ۴20۰ متر
  • بهترین زمان صعود: نیمه تیر تا اوایل شهریور
  • خطرات رایج: مه، سقوط سنگ، یخ‌رفت‌های لغزنده، باد شدید
  • توصیه مهم: مسیر دیواره فقط برای تیم‌های فنی و با تجربه مناسب است. مسیر سیاه‌سنگ در تابستان خشک و شن‌ریزه‌ای است، اما در زمستان نیازمند ابزار کامل یخ‌نوردی می‌باشد.

چقدر این پست مفید بود؟

ستاره چپ بیشترین امتیاز

میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد آرا: 10

تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

تصویر مهدی جباریان

مهدی جباریان

*مهدی جباریان : شروع فعالیت کوهنوردی 1376 برخی صعودهای شاخص: • گشایش مسیر در دیواره پاتخت ، زمستانی ، سبک آلپی • رکورد صعود چهارجبهه دماوند در 25 ساعت و سی دقیقه:شروع از گوسفندسرا، مسیرهای جنوبی، غربی، شمالی، شمال شرقی، پایان در گوسفندسرا • صعود سه جبهه دماوند در 21 ساعت: شروع از گوسفندسرا، مسیرهای جنوبی، شمالی و شمال شرقی • رکورد صعود آزاد انفرادی دهلیز مرکزی یخار از معدن تا انتهای یخچال در 12 ساعت • صعود زمستانی دماوند 10 مرتبه: گرده شرقی(تیغه های یخار)، جنوبی، شمالی، یکروزه... • صعود دماوند مجموعا 104 مرتبه در فصول مختلف یالهای گوناگون. • صعود زمستانی گرده شرقی سرکچال به خلنو • صعود زمستانی قلل شاخک و علم کوه از مسیر سیاسنگا • رکورد صعود سرعتی آزاد انفرادی گرده آلمانها از ونداربن تا تنگ گلو در 7 ساعت و سی و سه دقیقه • تلاش برای صعود زمستانی آلپی ترکیبی دیواره علم کوه مسیر هاری رست، صعود برتر سال 96 • صعود به گرده آلمانها چهارده مرتبه در فصل بهار و تابستان و پاییز – صعود یکروزه گرده آلمانها • صعود یکروزه دیواره علم کوه، مسیر هاری رست از ونداربن به ونداربن بدون بارگذاری 21:33 ساعت • صعود دو مسیر هاری رست و فرانسوی های دیواره علم کوه در یک روز • رکورد عبور از البرز، شروع دربند توچال تا آزادکوه کلاک ، 102 کیلومتر، 9000 متر صعود در 46 ساعت رکورد صعود سرعتی زمستانی گرده آلمانها از ونداربن به ونداربن در 67 ساعت • رکورد صعود سرعتی خط الراس دوبرار در 17 ساعت و نه دقیقه • صعود سرعتی از پل خواب توچال کلک چال جمشیدیه در 15 ساعت و 20 دقیقه • صعود یکروزه از دربند توچال تا سرکچال سپیدستان در 23 ساعت و 50 دقیقه ، 65 کیلومتر، • صعود قله خان تنگری 7010 متر • تلاش برای صعود قله ماناسلو 8163 متر • صعود یخچالهای شمالی سبلان، کسری، یخار • صعود و تمرین سنگنوردی در دیواره های شروین، پلخواب، بیستون.... • گشایش مسیر در دیواره های کاسونک، شروین، اوسون ترکیبی ... • مربی کوهپیمایی درجه سه سایر: کمربند مشکی جودو دان یک کارشناس مهندسی معماری، دکتری مدیریت بازرگانی
انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

عینک Snowledge مدل Whistler

۳.۹۷۴.۰۰۰ تومان
انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

کیف کمری تک تاپ TECTOP

۴۹۲.۰۰۰ تومان
انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

باتوم کوهنوردی اکسپوننت کلیپسی Exponent

۷۶۷.۵۰۰ تومان
10 تا 19 لیتر
کوله‌پشتی ۱۲ لیتری نیودوی
انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند

کوله‌پشتی ۱۲ لیتری نیودوی New The Way

۱.۳۸۱.۰۰۰ تومان
کفش پیاده روی زنانه اسکیچرز
انتخاب گزینه ها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند
37
38
39
40

کفش اسکچرز مکس واکر GO WALK Max Walker

۲.۶۱۱.۰۰۰ تومان

جدیدترین مقالات

مقالات پیشین

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *