داستان نایلا کیانی؛ یک زن در کوه ها انقلاب می کند!

در دنیای کوهنوردی که اغلب تحت سلطه مردان، سکوت رسانه‌ای و ساختارهای سنتی است، نایلا کیانی نه تنها به عنوان نخستین زن پاکستانی در آستانه صعود به تمام ۱۴ قله ۸۰۰۰ متری جهان شناخته می‌شود، بلکه به نماد مقاومت، اصلاح‌طلبی و صدای بی‌صدایان بدل شده است. او کوه‌ها را نه صرفاً برای قله‌نوردی، بلکه به‌عنوان ابزاری برای برهم‌زدن نظم فرسوده‌ی حاکم در صنعت کوهنوردی پاکستان انتخاب کرده است.

صدای رسایی در جهانی پر از سکوت

در جریان پروژه صعود ۱۴×۸۰۰۰، نایلا تنها یک کوهنورد نبود، بلکه به یک گزارشگر شجاع از واقعیت‌های پنهان این صنعت بدل شد. او همان کسی بود که ماجرای رها شدن “علی اکبر ساخی”، کوهنورد افغان در نزدیکی کمپ ۳ K2 را رسانه‌ای کرد. وقتی دیگران سکوت کرده بودند، نایلا نام شرکتی که مسئول این بی‌توجهی بود را افشا کرد و در نتیجه، تهدید شد و مورد حمله قرار گرفت.

سال ۲۰۲۳ نیز او یکی از معدود منابع موثق درباره تراژدی شیشاپانگما بود؛ حادثه‌ای که طی آن دو زن آمریکایی در رقابت برای رسیدن به رکورد نخستین زن آمریکایی فاتح ۱۴ قله ۸۰۰۰ متری، جان خود را به همراه شرپاهایشان از دست دادند. نایلا، با روایت شفاف و بی‌پرده از آن حادثه، نشان داد که شهامتش فقط در صعود نیست، بلکه در سخن گفتن است.

مأموریت نجات در بلندترین نقطه‌ی مرگ

اما یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین اقدامات کیانی، پس از مرگ علی محمد حسن، باربر پاکستانی در “باتلنک” K2 بود؛ جایی که صدها کوهنورد بدون توجه از کنار پیکر نیمه‌جان او عبور کردند. نایلا کیانی با همکاری تیمی از کوهنوردان بومی، یکی از دشوارترین عملیات‌های بازیابی جسد در تاریخ کی2 را رهبری کرد. این عملیات نه فقط یک نجات انسانی، بلکه اعتراض نمادین به بی‌تفاوتی ساختار قدرت در کوهنوردی تجاری بود.

پشت‌ صحنه گران‌ترین نجات‌های هوایی جهان

یکی از تحولات مهمی که نایلا رقم زد، مربوط به موضوع داغ “نجات هوایی در پاکستان” بود. تا سال گذشته، هر پرواز نجات در کوه‌های قراقروم حدود ۲۶٬۰۰۰ دلار هزینه داشت، چرا که بالگردها به صورت جفتی پرواز می‌کردند و توسط ارتش هدایت می‌شدند. نایلا با نوشتن نامه‌هایی مستقیم به مقامات عالی‌رتبه ارتش، و ارائه مقایسه‌هایی دقیق از هزینه‌های نجات در هیمالیا، آلپ و آند، توانست توجه فرماندهان ارتش و رئیس جدید باشگاه آلپاین پاکستان، ژنرال عرفان ارشد، را جلب کند.

نتیجه این تلاش‌ها، تغییر پروتکل‌های پرواز و کاهش هزینه‌ها به زیر ۹٬۹۰۰ دلار شد. بالگردها دیگر ملزم به پرواز جفتی نیستند، و همین امر ظرفیت نجات را دو برابر کرده است.

«کسی باید اقدام کند، فقط گفتن کافی نیست»

نایلا در گفت‌وگویی با رسانه ها گفته بود:

مسمومیت مونوکسیدکربن در چادر؛ قاتل خاموش ارتفاعات و کمپ

الکساندر اودینتسوف؛ روایت یک اسطوره از راه روسی تا کلنگ طلایی

«وقتی چیزی اشتباه است، تنها کافی نیست که درباره‌اش صحبت کنیم. باید برای تغییرش دست به کار شویم.»

او طی سال‌های گذشته تنها کسی نبود که اعتراض می‌کرد، اما تفاوتش در عملگرایی اوست. از ایجاد کمپین‌های تمیزکاری در K2 تا مدیریت هزینه‌های نجات، کیانی نشان داد که کوهنوردی می‌تواند ابزار تغییر اجتماعی باشد.

درمان در دل کوه‌ها: دیسپنسری‌های رایگان در بالتورو

نایلا کیانی که خود مادر دو فرزند و مقیم دوبی است، با همکاری باشگاه آلپاین پاکستان موفق به تأسیس دو دیسپنسری فصلی در مسیر بالتورو شد؛ یکی در اردوگاه کُنکوردیا، و دیگری در اردوکاس. این دیسپنسری‌ها، مجهز به پرستار و دارو هستند و به‌صورت رایگان به باربرها، کوهنوردان و راهنماها خدمات ارائه می‌دهند.

«ما هنوز پزشک نداریم، اما پرستاران مجرب می‌توانند زخم‌ها را ضدعفونی کنند، دارو تجویز کنند و مانع از تبدیل بیماری‌های جزئی به بحران‌های جدی شوند.»

نایلا خود دستمزد پرستاران را می‌پردازد و Alpine Club هزینه تجهیز و پشتیبانی را به عهده گرفته است. هدف، جلوگیری از فجایعی است که پیش‌تر بارها در اثر فقدان مراقبت اولیه برای کارگران محلی رخ داده بود.

کوهنوردی؛ ابزاری برای توانمندسازی زنان

فراتر از ساختار صنعت، نایلا کیانی با صعودهایش سدی روانی و اجتماعی را شکست. او بارها گفته است که هدفش فقط رکورد نیست، بلکه رساندن این پیام است که زنان پاکستانی نیز می‌توانند در عرصه‌هایی که پیش‌تر انحصار مردان بود، بدرخشند.

«وقتی می‌بینم زنان جوان پاکستانی به من پیام می‌دهند و می‌گویند تو الهام‌بخش ما هستی، می‌فهمم که کوه‌ها فقط یک مسیر برای صعود نیستند، بلکه پلی برای تغییرند.»

مواجهه با ساختار سنتی و نگاه‌های محافظه‌کارانه

اما راه نایلا کیانی آسان نبوده است. همان‌طور که او صعودهای سختی را پشت سر گذاشته، در جبهه‌ای دیگر نیز می‌جنگد: جبهه انتقادات، تهمت‌ها و فشارهای ساختار سنتی. هر بار که او از تخلفات شرکت‌های پاکستانی در صنعت کوهنوردی پرده برداشت، از سوی برخی افراد داخل این جامعه کوچک، با عباراتی چون «دنبال شهرت»، «حسادت» یا «ضد وطن» مورد حمله قرار گرفت.

«وقتی از حقیقت حرف می‌زنید، کسانی که از دروغ سود می‌برند، از شما خوششان نخواهد آمد.»

با این حال، کیانی هرگز عقب ننشست. او باور دارد که صنعت کوهنوردی پاکستان، اگر پاک‌سازی و مدیریت شود، می‌تواند نه تنها جان انسان‌ها را نجات دهد، بلکه به منبعی پایدار برای توسعه اقتصادی مناطق دورافتاده بدل شود.

قدرت در پشت صحنه: دانش، مدارک، و زبان نفوذ

چیزی که کیانی را از دیگر فعالان این حوزه متمایز می‌کند، فقط شهامت یا شهرتش نیست. او تحصیل‌کرده، حرفه‌ای و راهبردی عمل می‌کند. به عنوان مهندس و بانکدار پیشین در دوبی، یاد گرفته چگونه با زبان مستند و رسمی با مقامات ارشد گفت‌وگو کند. وقتی خواستار اصلاح پروازهای نجات شد، صرفاً اعتراض نکرد؛ مدارک ارائه داد، گزارش نوشت، جدول مقایسه تهیه کرد، و در نهایت، ساختار نظامی محافظه‌کار پاکستان را مجاب کرد که تغییر ضروری است.

همکاری با دولت؛ قدمی مهم در مسیر اصلاح

برخلاف بسیاری از اصلاح‌طلبان که با دولت در تضاد قرار می‌گیرند، نایلا راه مشارکت را در پیش گرفت. او نه‌تنها با Alpine Club of Pakistan همکاری کرد، بلکه در تصویری نمادین در کنار نخست‌وزیر پاکستان، شهباز شریف، دیده شد؛ لحظه‌ای که نه فقط برای نایلا، بلکه برای همه زنان پاکستانی الهام‌بخش بود.

«بدون حمایت نهادهایی مانند باشگاه آلپاین و Green Tourism نمی‌توانستم این مسیر را تا این‌جا طی کنم. اما باز هم این کافی نیست.»

نقش الگویی برای زنان پاکستان در جامعه‌ای نابرابر

نایلا کیانی به‌درستی می‌داند که موفقیتش فقط یک افتخار فردی نیست، بلکه مسئولیتی اجتماعی دارد. در کشوری که در سال ۲۰۲۵ رتبه آخر در شاخص شکاف جنسیتی جهانی را کسب کرده، و آمار قتل‌های ناموسی هنوز سه‌رقمی است، نایلا نماد نوعی بازتعریف از زن بودن در پاکستان است. او بدون انکار اینکه از حمایت شرپاها و اکسیژن استفاده می‌کند، می‌گوید:

«اگر کوهنوردی به من فرصتی داده تا صدایم شنیده شود، من این فرصت را از دست نمی‌دهم. من این صعودها را وسیله‌ای می‌دانم برای گشودن درهایی که بر نسل من بسته بود.»

امید به آینده: شرکت‌های خصوصی، هزینه‌های کمتر، نجات‌های بیشتر

نایلا هنوز رؤیاهای بلندتری دارد. او امیدوار است روزی شرکت‌های خصوصی نیز مجوز پرواز نجات در کوه‌های پاکستان را دریافت کنند؛ موضوعی که در نپال مدت‌هاست اجرا می‌شود و نتایج مثبتی داشته است. به باور او، این رقابت، هزینه‌ها را پایین خواهد آورد و نجات‌ها را سریع‌تر، منعطف‌تر و حرفه‌ای‌تر خواهد کرد.

کوهنوردی، ابزار تغییر اجتماعی

در نهایت، کیانی ثابت کرده که کوهنوردی فقط در فتح قله‌ها معنا نمی‌یابد، بلکه در تأثیرگذاری بر زمین، بر جامعه، و بر نظام‌هایی که سال‌ها بی‌توجه به انسان‌ها عمل کرده‌اند، مفهوم می‌یابد. اقدامات او در نجات جان‌ها، ترویج عدالت، آموزش عمومی و ترویج حقوق برابر برای زنان، از نایلا کیانی یک کوهنورد صرف نساخته، بلکه یک چهره تحول‌گرا در تاریخ معاصر پاکستان ساخته است.

سخن پایانی

نایلا کیانی هنوز دو قله برای تکمیل پروژه ۱۴×۸۰۰۰ باقی دارد: شیشاپانگما و دائولاگیری. اما حتی اگر هرگز آن دو قله را فتح نکند، کارنامه‌اش از بسیاری فاتحان کامل‌تر است. او نشان داد که صعود واقعی، برخلاف تصور رایج، نه فقط بر دیواره‌های صخره‌ای که در برابر ساختارهای فاسد، بی‌عدالتی و نگاه‌های سنتی رخ می‌دهد.

در جهانی که بسیاری ترجیح می‌دهند یا سکوت کنند یا فقط در اینستاگرام ژست قهرمانی بگیرند، نایلا کیانی کوهنوردی را به معنای واقعی کلمه زندگی کرد؛ با جسارت، اقدام و تعهد اجتماعی.